Według Krajowego Rejestru Nowotworów rak szyjki macicy, zaraz po raku piersi, jest drugim najczęściej diagnozowanym nowotworem u kobiet.
Największa zachorowalność przypada na 5 i 6 dekadę życia, a za czynnik wywołujący rozwój choroby aż w 95% przypadków uznaje się zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Ryzyko zakażenia wirusem zwiększa się wraz z rosnącą liczbą partnerów seksualnych. Ryzyko transformacji nowotworowej komórek zakażonych HPV zwiększa się wskutek stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz palenia papierosów.
Kliniczne symptomy raka szyjki macicy
Rak szyjki macicy jest rakiem, który wiele lat może rozwijać się bezobjawowo. Pierwszymi symptomami klinicznymi mogą być bóle podbrzusza, krwawienia występujące między miesiączkami, krwawienia pojawiające się po stosunku płciowym lub w okresie pomenopauzalnym, ale także obfite miesiączki i upławy.
Szanse na wyleczenie raka szyjki macicy maleją wraz ze stopniem zaawansowania choroby – wykryty we wczesnym etapie daje ponad 90% szans na całkowite wyleczenie i powrót do pełnego zdrowia. Dane epidemiologiczne pokazują, że wśród kobiet regularnie kontrolujących się u lekarza ginekologa, rak szyjki macicy w stadium zaawansowanym wykrywany jest stosunkowo rzadko. Wpływa na to wykonywana profilaktycznie cytologia –nieinwazyjne badanie wykrywające wczesne i całkowicie wyleczalne zmiany przedrakowe.
Badania profilaktyczne
Badanie cytologiczne jest prostym, bezbolesnym badaniem, które wykonywane regularnie może nawet w 80% przypadków zapobiec rozwojowi raka szyjki macicy. Polega na pobraniu za pomocą specjalnej łopatki lub szczoteczki warstwy komórek z szyjki macicy, które po umieszczeniu na szkiełku mikroskopowym (standardowa cytologia ginekologiczna) lub w podłożu płynnym (cytologia LBC), poddawane są ocenie specjalisty.
Przy wyborze metody wykonania cytologii, należy pamiętać, że cytologia LBC choć droższa, jest dokładniejsza!
Cienkowarstwowa cytologia na podłożu płynnym LBC, (ang. Liquid Based Cytology) to nowa technika wykonywania przesiewowych badań w kierunku raka szyjki macicy. Jest dokładniejsza i bardziej czuła niż tradycyjna cytologia.
Wymaz z szyjki macicy w tej metodzie pobierany jest na specjalne podłoże płynne. W przeciwieństwie do stosowanego w klasycznej cytologii szkiełka. Jest to zabieg mający na celu zminimalizowanie ryzyka uszkodzenia komórek. Pozwala również na wyeliminowanie z pobranego materiału niepożądanych elementów, które utrudniają dalszą ocenę mikroskopową.
Badania porównawcze cytologii klasycznej oraz LBC wykazały większą wykrywalność komórek atypowych oraz spadek odsetka wadliwych próbek podczas, gdy zastosowana została cytologia płynna. Cytologia płynna charakteryzuje się wysoką jakością i wiarygodnością wyniku.
Badania w kierunku wirusa HPV
Ze względu na kluczową rolę wirusa w rozwoju raka szyjki macicy rozważa się wprowadzenie obowiązkowych badań przesiewowych w kierunku infekcji HPV. Obecność wirusa sprawdza się w komórkach pozyskiwanych w wymazie z szyjki macicy (także do cytologii LBC), pochwy i ujścia cewki moczowej.
Testy potwierdzające obecność wirusa HPV charakteryzuje czułość większa niż w przypadku badania cytologicznego, dzięki czemu wykrywają one infekcję HPV przed pojawieniem się pierwszych zmian komórek rozpoznawanych w badaniu cytologicznym. Wiedza na temat czynnika wywołującego raka szyjki macicy stała się podstawą do opracowania szczepionki zapobiegającej zakażeniu.
